Overeenkomst van opdracht en de wet DBA

Een overeenkomst van opdracht valt volgend de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, ofwel de wet DBA, onder de gezamenlijke verantwoording van de opdrachtgever en de opdrachtnemer. Volgens de wet DBA moeten beide partijen samen overeenkomen of de werkzaamheden wel of niet in loondienst zullen worden verricht. De wet DBA is daarbij bedoeld om de arbeidsrelatie te regelen tussen een opdrachtgever en een opdrachtnemer en daarmee schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Er is sprake van schijnzelfstandigheid wanneer een opdrachtnemer op basis van een overeenkomst van opdracht werkzaamheden verricht bij een opdrachtgever, maar er in werkelijkheid eigenlijk sprake is van een verkapt dienstverband. Dat wil zeggen dat de arbeidsrelatie eigenlijk gelijk is aan die van een werknemer in loondienst. De wet DBA is in het leven geroepen om dit tegen te gaan.

Waarom bestaat de wet DBA

De wet DBA geldt sinds 2016 ter vervanging van de Verklaring Arbeidsrelatie, afgekort de VAR, de eerdere regeling voor zzp’ers. De VAR was een papiertje dat zelfstandige ondernemers, zoals zzp’ers en freelancers, konden aanvragen om aan te tonen dat ze als zelfstandige werkten en dus niet in loondienst. Voor opdrachtgevers betekende de VAR een vrijwaring voor het betalen van sociale premies en loonheffing. Omdat de zzp’er zijn eigen zelfstandigheid met de VAR kon aantonen, had de opdrachtgever juridisch gezien geen enkele verantwoordelijkheid ten aanzien van de arbeidsrelatie. Het gevolg was dat de opdrachtnemer opdraaide voor alle (financiële) gevolgen wanneer de Belastingdienst constateerde dat er feitelijk sprake was van een verkapt dienstverband. Dit werkte schijnzelfstandigheid in de hand, omdat het voor opdrachtgevers een makkelijke manier was om werknemers in te huren zonder premies en heffingen te hoeven betalen én zonder risico te lopen op naheffingen. Voor opdrachtnemers konden de gevolgen echter zeer nadelig zijn.

Hoe werkt de wet DBA

De wet DBA kent een aantal modelovereenkomsten die door opdrachtgevers en opdrachtnemers kunnen worden gebruikt wanneer zij besluiten om een overeenkomst van opdracht aan te gaan. De modelovereenkomsten hebben als doel om duidelijkheid te geven over de arbeidsrelatie en moeten dan ook goedgekeurd worden door de Belastingdienst. Dat betekent echter niet dat er definitieve zekerheid is of dat de opdrachtgever hiermee is gevrijwaard van eventuele naheffingen en premies als bij controle blijkt dat er toch sprake is van schijnzelfstandigheid. De overeenkomst van opdracht kan immers in orde zijn, maar de werkelijke situatie kan alsnog afwijken. Een belangrijke factor in dit opzicht is de gezagsverhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Geen ondergeschikte rol

Van een gezagsverhouding is sprake als de opdrachtgever in sterke mate bepaalt hoe de opdrachtnemer de werkzaamheden moet uitvoeren. De opdrachtnemer is in dat geval niet vrij om zijn werk naar eigen inzicht uit te voeren maar moet de instructies en aanwijzingen van de opdrachtgever opvolgen. Bij een gezagsverhouding voert de opdrachtnemer zijn werk dus uit in een rol die ondergeschikt is aan die van de opdrachtgever. Als er sprake is van een gezagsverhouding, dan is de kans groot dat de Belastingdienst de arbeidsrelatie aan zal merken als een dienstverband. Bij het werken op basis van een overeenkomst van opdracht mag er namelijk geen sprake zijn van een gezagsverhouding. Blijkt dit wel het geval te zijn, dan wordt de overeenkomst zeer waarschijnlijk gezien als een arbeidsovereenkomst.

Naheffingen voor de opdrachtgever

Anders dan bij de VAR, geldt volgens de wet DBA dat de opdrachtgever boetes en naheffingen kunnen worden opgelegd als blijkt dat de opdrachtnemer als ondernemer is ingehuurd, maar in werkelijkheid als werknemer aan het werk is. Het is dus van groot belang dat de werkelijke arbeidsrelatie overeenkomt met de bepalingen zoals die in de overeenkomst van opdracht zijn opgenomen. Het is voor beide partijen dan ook raadzaam om de overeenkomst van opdracht zorgvuldig op te stellen en advies in te winnen van een juridisch specialist. Wij kunnen u helpen om uw risico’s zo klein mogelijk te houden en kunnen voor beide partijen onderhandelen over de beste voorwaarden, zodat de overeenkomst van opdracht voldoet aan de wet DBA.

Juridisch advies

Wilt u een overeenkomst van opdracht laten opstellen, controleren of juridisch advies?

Wij kennen uw rechten
Betrokken en persoonlijk
Snelle reactietijd
Duidelijke en heldere taal